سفارش تبلیغ
صبا ویژن
برترین دانش، آرامش و بردباری است . [امام علی علیه السلام]
آمار

بازدید امروز :149
بازدید دیروز :275
کل بازدید :3057783
تعداد کل یادداشت ها : 1491
103/1/10
یادداشت های گذشته [1484]
برگزیده ها
 
کانال گفتگو با زرتشتیان [0] سایت "گفت و گو با زرتشتیان" [0] بر قله احادیث [0] مبهم ترین شخصیت تاریخ [0] خلیج فارس در سخن پیامبر(ص) [0] هیچستان [1] ترجمه منشور کورش [0] راه مقابله با زرتشتی [0] زنده زنده پوست کندن [1] سهم زرتشتیان در جنگ با عراق [1] نقد مسلمانان به جای اسلام [0] همه چیز اسلام از زرتشت! [0] چهارشنبه سوری [0] چرا اسلام جایگزین زرتشتی؟ [0] مهمترین های اسلام و زرتشتی [1] نژادپرستی ابزار زرتشتیان [0] گرایش زنان به اسلام [0] برخورد زرتشتیان با مرتدان [0] مقایسه ی بحرینی ها و زرتشتی ها [0] مفاتیح و ادرار شتر [0] نژادپرستی ممنوع [0] پس از عمری پژوهش [1] اسلام فردوسی [0] اسلام برای 1400 سال پیش [0] حقوق حیوانات در اسلام [0] تفسیر فروهر [0] امام رضا(ع) و زرتشتیان [0] مقایسه ی ادرار گاو و شتر [0] توهین به ایرانیان [0] تغییر در زرین کوب [0] ساسانیان بیگانه از فروهر [0] شورش ها در ایران [0] حضور امامان در جنگ با ایران [0] استحقاق توهین؟! [0] کاهش جمعیت زرتشتیان [0] کاهش حضور زرتشتیان در اینترنت [0] جنگ و کشتار [0] نجابت زرتشتیان [0] درخواست زرتشتیان از من [0] ظلم به زنان [0] اسلام اختیاری ایرانیان [0] می خواهم زرتشتی شوم! [475] ارزش شعار زرتشتیان [0] دزدی حدیث [0] وحشی‏گری در ایران باستان [0] کشتارهای امام علی(ع) [0] اخراج آریایی ها [0] تشرف یک زرتشتی به اسلام [0] عوامل گرایش به زرتشتی [0] ملاک خودی و غیر خودی [0] مشروعیت انجمن زرتشتیان؟ [0] قرض دادن زن خود [0] اعدام در دین زرتشتی [0] نوروز [0] انتخاب رئیس حکومت [0] آدم خواری [0] بی اعتباری گاتها [0] کارنامه اسلام [0] پیامبر اسلام(1) [0] پیامبر اسلام(2) [0] آرشیو پیوند روزانه [74]
خبر مایه
 
0[0]
لینک خرید کتاب راه راستی: www.raherasti.ir/9791

عضویت در تلگرام
 

سایت راه راستی راه اندازی شد

نکته هایی در الذریعهنوشته ای از اینجانب در مجله ی «کتاب ماه دین» شماره 117 ـ 118 ـ 119، تیر و مرداد و خرداد 1386.

به نظر می رسد،لغزش در گزارش کتاب شناسی نسخه های خطی، گریزناپذیر است  و  کمتر  کسی  در گزارش کـتاب شناسی یـا نـگارش تراجم احوال، از خطا و لغزش برکنار می ماند. کتاب ارزنده الذریعه إلی تصانیف  الشیعه از این قاعده مستثنی نیست و غالب  محققان و حـتی نویسنده نیز بر  این امر واقف بوده اند.

محقق توانا مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید محمد جزائرى (1311 ـ 1384 ش) در کتاب نابغه فقه و حدیث، ایرادات فراوان در فهرستها و تراجم را یادآور شده است؛ اما پراکندگى این اطلاعات در پانصد صفحه، دسترسى به آنها را دشوار کرده است. در این جا لغزشهاى مطرح در باره ی الذریعه را مرور مى کنیم.

نقد کتاب الذریعهنقل قولها مستقیم نیست بلکه گاه عبارات را تلخیص کردیم و گاه بعکس، به دلیل اینکه درک عبارات، منوط به سخنان پیشین نویسنده است، ناچار به توضیح بیشتر شدیم. در مواردى عبارات پاورقى را با متن درآمیختیم و نیز مجبور به عبارت پردازى جدید شدیم.

امید است ذریعه با تحقیق جدید به چاپ رسد و این نوشته سودمند افتد. در خور ذکر است که معمولاً ایرادات کتابهاى مرجع مانند ذریعه، منحصر در آن منابع نیست بلکه به کتابهاى دیگر نیز راه پیدا کرده اند.

 
مترجم الانوار النعمانیه

میر زین العابدین رضوى خوانسارى(م1307 ق) چهل و دو نور از الانوارالنعمانیه تألیف سید نعمت اللّه جزائرى را در سال 1296 ق به فارسى ترجمه کرده و چاپ شده است.

علامه تهرانى ترجمه را به شیخ محمد تقى بن عبدالرحیم تهرانى نسبت داده است[1] با اینکه عبارت آغاز نسخه چنین است: «چنین گوید بنده مجرم عاصى محمد تقى بن محمد باقر بن محمد تقى» تاریخ ترجمه 1296 ق است؛ حال آنکه شیخ محمد تقى بن عبد الرحیم در 1248 ق درگذشت.

این ترجمه براى محمدتقى بن محمدباقر هم نیست بلکه به طور قطع، از میر زین العابدین خوانسارى است. در نور 31 گوید: «نسب مترجم ـ عفا اللّه عنه ـ بدین طریق است: میر زین العابدین بن سید حسن… .»

دست عمد کلمه «مترجم» را محو کرده و به جاى آن با مرکبى سیاه و شبیه چاپ، کلمه «کاتب» نوشته است و توجه نداشته که نام کاتب در آخر نسخه میرزا محمد است نه زین العابدین، و ذکر نسب او در اثناء کتاب بى مورد است.(ص 48 ـ 49)

 
سال درگذشت سید نعمت اللّه جزائرى

سید نعمت اللّه جزائرى در سال 1112 ق وفات یافت اما برخى ترجمه نویسان تاریخ درگذشت را درست ننوشته اند. از جمله در ذریعه، ج 7، ص 111 آمده: سید نعمت اللّه بعد از ولادت نوه اش سید عبداللّه در 1114 ق وفات کرده چنانکه از تحفه العالم معلوم مى شود. به تبع ذریعه، بعضى وفات او را مردد بین 1112 و 1114 ق دانسته اند که تردیدى بى جا است.[2]

قابل ذکر است که ولادت سید عبداللّه در نسخه خطى تحفه العالم 1112 است و همان درست است؛ اما در نسخه چاپى به 1114 تصحیف شده است. (ص 342)

 
نورالدین بن على نه نورالدین على

سید نورالدین بن على بن ابى الحسن عاملى برادر پدرى صاحب مدارک و برادر مادرى صاحب معالم و داراى تألیفات و اشعارى بوده است.

نام او در بعضى مصادر نورالدین على است؛ مانند ذریعه، ج 16، ص 359، بحار، ج 26، ص 164، سلافه العصر، ص 302، امل الآمل، ج 1، 124، لؤلؤه البحرین، ص 40، خاتمه مستدرک الوسائل، ص 391، الروضه النضره، ص386، روضات الجنات، ص 603، ریحانه الادب، ج 4، ص 244، الغدیر، ج 11، ص 291، مقدمه نزهه الجلیس، چاپ نجف، ج 1، ص 56 و الفصول المهمه، تألیف شرف الدین، چاپ نجف، ص 254.

در خلاصه الاثر، ج 3، ص 123 تصریح کرده که نورالدین لقب او بوده و نامش على است.

به نظر ما همه آنها اشتباه و منشأ آن، افتادگى کلمه «ابن» بین «نورالدین» و «على» بوده است. در مدارک معتبر، از جمله اجازه محقق سبزوارى به ملامحمد شفیع و اجازه ملامحمد طاهر قمى وشیخ على سبط شهیدثانى و سید میرزا جزائرى به علامه مجلسى که در بحار، ج 26، ص 156 و 164 و 165 مذکورند و در اجازه سید نعمت اللّه [3] نام او را نورالدین نوشته اند.

از همه آنها گذشته، تصریح خود او در کتابش الانوار البهیه است و در نسخه هاى خطى الشواهد المکیه در زمان مؤلف، که تألیف آن در 1052 ق بوده، اینگونه است. (ص 264)

 
محل و موضوع غایه المرام

شیخ آقا بزرگ به اشتباه محل جلد سوم غایه المرام را در قم و موضوع آن را نکاح نوشته است.[4] موضوع جلد سوم نماز است. (ص 87 ـ 88)

یادآورى: ندانستیم مراد حجت الاسلام جزائرى از اینکه نوشته: صاحب ذریعه محل جلد سوم را قم نوشته است، چیست؟ تألیف یا کتابت یا …؟ با مراجعه به ذریعه معلوم شد آقابزرگ مى گوید: جلد سوم در بعضى کتابخانه هاى قم موجود است. وى توضیح نداده که در کدام کتابخانه است تا به اشتباه بودن آن گواهى دهیم.

دیگر آنکه آقابزرگ نگفته است که موضوع جلد سوم غایه المرام، نکاح است بلکه ظاهرا او از موضوع جلد سوم مقصود الانام خبر داده است. هرچند موضوع این نیز نماز است.[5]

 
حدیقه سلیمانى نه الحدیقه السلیمانیه

میرمحمد صالح خاتون آبادى حدیقه سلیمانى را به فارسى در فضائل و آداب ازدواج نوشته است. در ذریعه، ج 6، ص 385 و ریحانه الادب، ج 1، ص 368 با الف و لام به صورت «الحدیقه السلیمانیه» نوشته اند. منشأ این اشتباه روضات الجنات، ص 198 است. (ص 372)

 
البحور الزاخره همان غایه المرام

سید نعمت اللّه جزائرى در آغاز حاشیه اش بر نهج البلاغه از اثر دیگرش به نام «البحور الزاخره فى شرح اخبار العتره الطاهره» یاد کرده است و این عنوان، نامى دیگر براى غایه المرام است چنان که در آخر جلد چهارم و ششم تصریح کرده، اما شیخ آقابزرگ تصور کرده نام دیگرِ مقصود الانام است.[6] (ص52)

سید نعمت اللّه دو شرح بر تهذیب الاحکام دارد: یکى مقصود الانام که دوازده جلد است و دیگرى غایه المرام که مختصر مقصود الانام مى باشد. (ص77 و 119)

 
المزار نه المراء

در ذریعه، ج 3، ص 413 کتاب المزار، تألیف میرزا ابوجعفر محمد قاسم بن محمد رضا هزارجریبى اصفهانى، به اشتباه «المراء» چاپ شده هرچند در ج 20، ص 325 به عنوان «مزار الهزار جریبى» مفصلاً بیان شده است. (ص 380)

متن کامل در سایت گفت و گو با زرتشتیان


  
Google

در این وبلاگ
در کل اینترنت
وبلاگ-کد جستجوی گوگل