از زبان مهرداد بهار (درگذشت: 1373 ش)
فرستنده: حامد شادفر
متن پرسش از دکتر مهرداد بهار و پاسخ او چنین است:
«(پرسش:) می دانیم که جشن سده یکی از اعیاد مهم ایران باستان بوده اما چگونه است که حتی در دوره ی ساسانیان، سخنی از سده نیست و هیچ اشاره ای در متون پهلوی راجع به سده وجود ندارد؟
(پاسخ:) بله، چون سده سنت هایش بسیار کهن است و جشنی زردشتی نیست. حالا زردشتی ها آن را از خویش می دانند و اجرا می کنند و خیال می کنند که جشن زردشتی است. همان طوری که گفتید در متون پهلوی ساسانی از سده اشاره ای نشده است. این خود روشن کننده ی مسئله ی تازه ای است و آن این که یک رشته اعیاد بومی در ایران بوده. سرانجام، دین زردشتی جشن مهرگان و نوروز را می پذیرد ولی محتملا عید سده را چون جادویی می انگاشته، وارد دین نکرده است».
منبع: از اسطوره تا تاریخ، مهرداد بهار، تهران، نشر چشمه، چاپ هفتم، 1390ش، ص 353
از اسطوره تا تاریخ ص 353
