مقاله ای از اینجانب چاپ شده در مجله «فقه» شماره 13، پاییز 1376
میرزا ابـوالقاسم گیلانی قمی،معروف به میرزای قمی و محقق قمی،در سال 1150 یا 1151 یا 1153 ه ق.در«در+ه باغ»متولد و در سـال 1231 یـا 1233 در شـهر مقدس قم،به درود حیات گفت.
وی تحصیلات خود را در درّه باغ،نزد پدر آغاز و سپس در خوانسار در محضر صاحب«روضات الجنات»و در عراق در خدمت آقـا محمد باقر بهبهانی،به فراگیری دانش پرداخت و موفق به کسب اجازه اجتهاد از مرحوم بـهبهانی شد.
دانلود مقاله ی زیان به دیگری در هنگام بهره برداری از ملک خود
پس از به پایان رساندن تـحصیلات خـود،به ایران بازگشت و چند سالی را در درّه باغ،قلعه بابو،اصفهان و شیراز گذراند.سرانجام به قم آمد و به مقام والای مرجعیت،دست یافت.
آوازه میرزا،گروهی از اهل فضل و کمال را برای بهره وری از محضر او به قم کشاند و به قم،به برکت وجود آن مرد بزرگ و شـاگردان فرهیخته‌اش بلند آوازه شد.این شهر،که پس از فتنه افاغنه،خالی از عالمان فرزانه شده بود،رونق پیشین را باز یافت و از مراکز مهم علمی شیعه شد.
از خدمات فرهنگی این شخصیت برجسته، نگارشهای ارزنده و فراوان در رشته‌های گوناگون است،که خود،شمار آنها را بـیش از هـزار رساله بر می‌شمرد.1
فقه » شماره 13 (صفحه 232)
میرزای قمی، نویسنده‌ای زبر دست و با ذوق بوده و مباحث علمی را به صورتی دقیق،مورد بررسی و تحلیل قرار می‌داده است.حاشیه شیخ انصاری بر قوانین، گواه توجه فوق العاده شیخ به آثار مـحقق قـمی و نشانه توان بالای علمی میرزا است.
رساله‌های فقهی بسیاری از میرزا بر جای مانده که وی در هر کدام،فرع خاصی را مورد بررسی دقیق و همه سویه قرار داده است. موضوع بیش‌تر این رساله‌ها و شاید تـمام آنـها، موضوعهای اختلافی بین فقیهان،حت+ی در عصر حاضر است و مورد نیاز.
برای این شماره مجله،رساله‌ای کوچک از محقق قمی را برگزیده‌ایم که پس از تصحیح، تقدیم می‌داریم.
از جمله مسائل مرد نیاز،زیان دیدن دیگری است در هنگام بهره وری مـالک از مـلک خـود.فقیهان، در گذشته،به افروختن آتش در ملک خـود و سـریان یـافتن آن به ملک دیگری مثال می‌زدند، لیکن می‌توان برای این فرع فقهی، مثالهای امروزین و مورد نیاز انسان امروز را نمونه آورد:ساختن بـرجها و آسـایش هـمسایه‌ها را بر هم زدن و آنان را از حق طبیعی خود بـازداشتن، بـی ارزش و یا کم ارزش کردن ملک آنان و…یا ساختن کارخانه، مغازه، دامداری، مرغداری و…در محلّه‌های مسکونی و دهها زیان و آسیب وارد کردن بـه اهـالی آن مـحلّه‌ها و… .
میرزای قمی، در رساله‌ای که فرعهای این موضوع را بررسی کرده،تنها حکم دو فـرض را بدون اختلاف دانسته است:
1.مالک نه بیش از نیاز از ملک خود بهره برداری کند و نه علم یا گمان به زیان دیـگری داشـته بـاشد که جایز است و ضمان ندارد.
2.مالک،بیش از نیاز به بهره برداری از ملک خود بـپردازد و هـم علم یا گمان به زیان دیگری هم داشته باشد که حرام است و ضمان دارد.
در نمونه‌های مورد نـیاز امـروز،بیش‌تر مـالک،علم یا گمان به زیان دیگری دارد،لیکن بهره برداری بیش از اندازه نیاز نـیست.بنابراین،موضوعهای امـروزین، مـورد اختلاف میان فقهاست و جای بحث و تحقیق دارد.
میرزای قمی، در سال 1205 ه ق. رساله کوچکی، به نام «تـصرّف المـالک مـع
ادامه در سایت گفتگو با زرتشتیان
