به قلم جلال الدین آشتیانی (درگذشت: 1394 ش)
وی پس از بررسی مفصل زادگاه زرتشت به این نتیجه می رسد:
«زرتشت در اطراف دریاچه آرال در بین آریاییانی که اجداد مهاجران هند و ایران بوده اند، می زیسته است. نام زرتشت خود یکی از دلایل بارز وابستگی اوست به منطقه ی باختر یا باکتریا…
برخلاف تأکید محققان، زرتشت نه پیغمبر ایرانیان است و نه پیغمبر ایرانی بلکه او یک آریایی است که به ایران کنونی هرگز قدم ننهاده بوده است. و زمانی که مادها و پارس ها دولتی در ایران تشکیل داده و ایرانی به وجود آوردند، قرن های متمادی از ظهور زرتشت گذشته بوده است».
منبع: زرتشت مزدیسنا و حکومت، جلال الدین آشتیانی، ص 57 ـ 58.
زرتشت مزدیسنا و حکومت، ص 57