*بی تردید برده داری در اسلام بوده و ما بحثهای مفصل در این زمینه داشتیم. متاسفانه برخی برده در اسلام را همانند برده در کشورهای غربی می پندارند. نمونه ای را می آوریم تا این تفاوت روشن شود.
زید بن حارثه در جنگی به اسارت و به بردگی در آمد. پدرش از این جدایی غصه دار شد و شعر او در این زمینه، حکایت از عشق سرشار به فرزندش دارد.
خدیجه پیش از بعثت زید را به حضرت محمد(ص) بخشید. در سفر حج، خویشاوندان زید او را دیدند و خبر را برای پدرش بردند.
پدر زید همراه برادرش (عموی زید) با اموالی به مکه نزد پیامبر(ص) آمدند و از آن حضرت خواستند در برابر آنچه می پردازند زید را آزاد کند. پیامبر فرمود: اگر خود زید مایل است همراه شما بیاید، آزاد است و لازم نیست چیزی بدهید.
زید به حضرت محمد(ص) گفت: من هیچکس را بر تو ترجیح نمی دهم. تو مانند پدر و مادر من هستی.
پدر و عموی زید با تعجب گفتند: تو بردگی را بر آزادی و بر پدر و عمو و خانواده ات ترجیح می دهی؟
زید جواب داد: من از این شخص چیزی دیده ام که هیچکس را بر او ترجیح نمی دهم.
پیامبر با دیدن این رفتار ، زید را به خانه برد و بعنوان فرزندخوانده ی خود اعلام کرد. پدر و عمو با دیدن این صحنه خیالشان راحت شد و باز گشتند.
از آن به بعد به زید، «زید بن محمد» می گفتند تا اینکه حضرت به پیامبری مبعوث شد و زید مسلمان شد. اسلام آوردن او بقدری زود بود که برخی او را اولین مسلمان دانستند.

جایگاه زید
زید در موقعیتی قرار گرفت که پیامبر(ص) میان او و حمزه (عموی پیامبر و از بزرگان قریش) عقد برادری برقرار کرد.
در بسیاری از جنگها در لشکر اسلام حضور داشت و همواره سمت فرماندهی داشت و اگر پیامبر از مدینه خارج می شد و او می ماند، جانشین پیامبر در مدینه بود.
زید در یکی از جنگها به شهادت رسید. (ر.ک: طبقات کبرى، ج 3، ص 40 – 46)

ازدواج زید
وقتی که زید خواست ازدواج کند، پیامبر(ص) از دختر عمه ی خود زینب برای او خواستگاری کرد. زینب در ابتدا خیال کرد که پیامبر برای خودش آمده و خوشحال شد. ولى وقتی که فهمید خواستگاری برای زید است، سخت ناراحت شد و نپذیرفت. برادرش عبد اللَّه نیز به سختى مخالفت کرد.
در این موقع آیه 36 سوره احزاب در سرزنش آن دو نازل شد. و ازدواج صورت گرفت.
این ازدواج مقدمه‏اى بود براى شکستن یک سنت غلط جاهلى، زیرا در عصر جاهلیت هیچ زن با شخصیت و سرشناسى حاضر نبود با برده‏اى ازدواج کند، هر چند داراى ارزشهاى والاى انسانى باشد. (تفسیر نمونه، ج‏17، ص: 317)

نام زید در قرآن
تنها نام یکی از اصحاب پیامبر در قرآن آمده و او همین زید بن حارثه است. (احزاب، آیه 37)

نتیجه
این نمونه ای از برخورد اسلام با یک برده و رشد او و رساندنش به آن موقعیت است. آیا برده ها در کشورهای غربی چنین موقعیتی داشتند؟ وقتی در اسلام سخن از پیش برده می آید نباید نظام برده داری در غرب به ذهن خطور کند. برده در اسلام یعنی مجرم و اسیر جنگی. اما غربیها با کشتی به کشورهای سیاهپوست می رفتند و با واسطه، مردم بیچاره را از وطنشان می دزدیدند و به کشورهای خود بعنوان برده می بردند. این کجا و آن کجا؟ این رفتار کجا و آن رفتار کجا؟