اینجانب طی مقاله ای کتاب ارزشمند الذریعه الی تصانیف الشیعه را نقد کردم البته انتقادها را از خود کتاب ذریعه استخراج کردم و در مجله «کتاب ماه دین»، شماره 49، آبان و آذر 1380 به چاپ رسید.
متن مقاله
هدف ایـن مقاله نه نشان دادن نقاط ضعف امام کتابشناسان شیخ آقا بزرگ تهرانی ـ اعلی الله فی غرف الجـنان رتـبته ـ است و نـه به تعبیررایج و خودمانی«اظهار لحیه». اساسا در نقد هر کتاب،جهاتی چند بایدمد نظر باشد؛از جمله:شرایط مکانی و زمانی و اجـتماعیای که آن کتابپدید آمده است.با توجه به این نکته،چه بسا کتابی امروزه و با تـوجه بهشرایط ما،نقاط ضعفی داشـته بـاشد اما در ظرف زمانی خود واقعا شاهکارمحسوب میشده است.
چه بسا شخص کم اطلاعی چند نقص در کتاب ارزشمند الذریعهالی تصانیف الشیعه بیابد و چنین پندارد که شق القمر کرده است و بهمولف آن نسبت کم اطلاعی و کـم دقتی دهد ولی از سر انصاف بنگریددر دورانی که هیچ یک از فهرستهای نسخههای خطی شیعه به شکلامروزی ـ به جز مجلد فهرست رضوی ـ وجود نداشت و بسیاری ازکتابهای رجال و تراجم و تذکره چاپ نشده بود یا در صورت چـاپ،مغلوط و غـیر قابل اعتماد بود و از سوی دیگر فاقد فهرستهای راهنما وبلکه بعضا فاقد شماره صفحه بود و وسایل ارتباطی و بسیاری از ابزار معدتحقیق هرگز در اختیار ایشان و امثال ایشان نبود،چاپ و نشر کتاب از«نقل و الصخر عـن قـلل الجبال»مشکلتر و طاقت فرساتر بود،از سویدیگر این گونه کارها در آن زمان نه خریداری داشت و نه مروجی بلکه زخم زبان و رمی به بیسوادی و مانند آن را نیز در پی داشت،ولی اوضرورت کار را درک و کاری را که باید دهـها نـفر انجام میدادند یک تنه انجام داد و بیش از نیم قرن از عمر عزیزش را روی این کتاب گذاشت.
ولی در زمان ما که شرایط....
ادامه در سایت راه راستی