به قلم مدیر سایت

یکی از اصطلاحاتی که در کتاب های زرتشتی فراوان دیده می شود، «مرگ ارزان» یا «مرگرزان» است. در عین حال که معنای این کلمه روشن است، برخی ادعا می کنند که این واژه به معنای اعدام نیست یا احتمال آن را می دهند.

دکتر کتایون مزداپور در یادداشت شماره 10 در فصل هشتمِ شایست ناشایست به دلیل تناسب نداشتن اعدام با گناهانی چون: جنباندن جسد، بیرون نیاوردن جسد از آب و حمل آن در باران که مجازات مرگ ارزانی برای آنها تعیین شده، احتمال داده است که مراد، مجازات اخروی است نه اعدام. به عبارت دیگر احتمالا یعنی در آخرت، سر چنین مجرمی را می برند نه اینکه در این دنیا اعدام شود. (صفحه 106)

تنها دلیل دکتر مزداپور برای چنین احتمالی، تناسب نداشتن اعدام با این جرم هاست. اما مگر چنین مجازات های نامعقول در کتاب های دینی زرتشتیان کم است؟! بله، اگر درصد مجازات های نامناسب، کم بود، چنین احتمالی قابل قبول بود اما چنین نیست.

برای نشان دادن اینکه «مرگ ارزان» به معنای اعدام است در ابتدا نگاهی می افکنیم به تعدادی از منابع دینی زرتشتی و سپس دیدگاه دو تن از صاحب نظران را می آوریم:

معنای «مرگ ارزان» در متون دینی

الف) در کتاب شایست ناشایست، صفحه 96 آمده است که وقتی گناهکارِ مرگ ارزان نزد موبد برجسته اعتراف به گناهش کرد و موبد دستور سربریدن او را داد، گناهکار بی درنگ پاک می شود.

شایست ناشایست ص 96

ب) در شایست نا شایست، صفحه 102 آمده است که هرگاه مرتکب گناه مرگ ارزانی، صادقانه توبه کند، موبد برجسته می تواند او را بکشد.

شایست ناشایست ص 102

ج) در کتاب صد در بندهش، صفحه 81 تصریح کرده است که مرگ ارزان یعنی شخص، زنده گذاشته نشود.

صد در بندهش ص 81

دیدگاه صاحب نظران

یک) موبد دکتر جهانگیر اوشیدری ـ رئیس پیشین انجمن موبدان تهران ـ در کتاب دانشنامه ی مزدیسنا صفحه 432 در توضیح «مرگ ارزان» نوشته است: «به معنی سزاوار مرگ است».

دو) موبد رستم شهزادی در کتاب واژه نامه پازند، صفحه 300 ذیل «مرگ ارزان» نوشته است: «گناه سزاوار مرگ، محکوم به مرگ، گناه کبیره، آخرین درجه گناه که مرگ بر او ارزانی خواهد بود».

یادآوری

گاهی شخصی که مرتکب گناه مرگ ارزانی می شده، ممکن بود از مجازات اعدام رهایی یابد مثلا با انجام ازدواج با محارم، مورد عفو قرار می گرفت اما این به معنای این نیست که «مرگ ارزانی» به معنای اعدام نبوده.

یک مثال: در زمان ما طبق قانون جمهوری اسلامی ایران، حکم قاتل، اعدام است. اما قاتلانی که مورد عفو خانواده ی مقتول قرار گیرند، اعدام نمی شوند. کسی با مشاهده ی چنین چیزی نمی تواند نتیجه بگیرد که حکم قاتل، اعدام نیست.