به قلم مدیر سایت
حاجب بن زراره بن عدس تمیمی از بزرگان و حاکمان عرب در زمان جاهلیت (پیش از اسلام) بود. وی گاهی رئیس قبیله ی بنی تمیم می شد. حاجب زرتشتی شد و با خواهرش ازدواج کرد اما در زمان های بعد، پشیمان شد.
وی پیش از ولادت حضرت محمد(ص) به دنیا آمده بود. پس از آنکه حضرت محمد(ص) پیامبری خود را اعلام کرد، مسلمان شد و به قدری اعتماد پیامبر اسلام(ص) را جلب کرد که حضرت او را برای جمع آوری زکات فرستاد.
وقتی که حاجب مال فراوان از پادشاه ایران (ظاهرا انوشیروان) قرض گرفت، تنها کمان خود را به عنوان گرو نزد او گذاشت و به وعده اش وفا کرد. این خاطره نشان می دهد که او مورد اعتماد شاه ایران بوده است.
حاجب حدود سال سوم هجرت از دنیا رفت.
یادآوری
ابن اثیر از یکی از علما نقل کرده که برادر حاجب یعنی لقیط بن زراره با دختر خود دختنوس ازدواج کرد.
اما با بررسی ای که انجام دادیم چنین چیزی ظاهرا اشتباه است.
متون عربی و منابع
وقد کان فی العرب من تزوج ابنته وهو حاجب بن زراره تمجس وفعل هذه الفعله.
منبع: المحرر، ابن عطیه اندلسی (درگذشت: 546 ق)، ج 2، ص 30؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی (درگذشت: 671 ق)، ج 5، ص 104
زراره بن عدس التمیمی، وابنه: حاجب بن زراره وکان تزوّج ابنته ثم ندم.
منبع: المعارف، ابن قتیبه دینوری (درگذشت: 276 ق)، ص 621
حاجب بن زراره بن عدس بن زید بن عبد الله بن دارم الدارمی التمیمی والد عطارد یأتی ذکره فی ترجمه صفوان بن أسید فی حرف الصاد المهمله وفیه قصه إسلامه وأن النبی(ص) بعثه على صدقات بنی تمیم.
وقد مضى له ذکر فی ترجمه أکثم بن صیفی فی القسم الثالث ویأتی له ذکر فی ترجمه خالد بن مالک
قال المرزبانی کان رئیس بنی تمیم فی عده مواطن وهو الذی رهن قوسه عند کسرى على مال عظیم ووفى به.
منبع: الاصابه، ابن حجر (درگذشت: 852 ق)، ج 1، ص 656 ـ 657
و حاجب بن زراره بن عدس بن زید ابن عبد الله بن دارم
منبع: المحبر، محمد بن حبیب بغدادی (درگذشت: 245 ق)، ص 134 (هنگام شمارش حاکمان عرب)
حاجب بن زراره بن عدس الدارمی التمیمی (… – نحو 3 ه =… – نحو 625 م ): من سادات العرب فی الجاهلیه.
کان رئیس تمیم فی عده مواطن. وهو الذی رهن قوسه عند کسرى على مال عظیم ووفى به. وحضر یوم شعب جبله ( من أیام العرب المعروفه ) قبل 19 أو 17 سنه من مولد النبی(ص) وأدرک الاسلام وأسلم.
وبعثه النبی(ص) على صدقات بنی تمیم، فلم یلبث أن مات.
منبع: الاعلام، زرکلی (درگذشت: 1410 ق)، ج 2، ص 153
قال بعض العلماء: إنّ المجوسیه کان یدین بها بعض العرب بالبحرین، و کان زراره بن عدس و ابناه حاجب و لقیط، و الأقرع بن حابس و غیرهم مجوسا، و إنّ لقیطا تزوّج ابنته دختنوس و سمّاها بهذا الاسم الفارسی.
منبع: الکامل فی التاریخ، ابن اثیر (درگذشت: 630 ق)، ج1، ص 587
