فرستنده: سید محمد ناطقی

جیمس دارمستتر:

در گاتها بطور جداگانه تصریح شده که آیین مزداپرستی یک دین دو خدایی می‌باشد.

پروفسور آرتور امانوئل کریستین سن:

دین زرتشت یکتاپرستی ناقص است.

پروفسور نورا الیزابت مری بویس:

مری بویس که با من هم عقیده نیست، دلایل دیگری در رد توحید گاهانی اقامه کرده.

امیل بنونیست:

در خود اوستا نیز چند تن از ایزدان با اهورامزدا هم توان و برابر انگاشته شده اند و اهورامزدا ناچار است که از این ایزدان یاری بجوید و آنان را به خاطر کمک و یاوریشان سپاس گزارد.

هنریک سموئل نیبرگ:

لازم است که رأی صائب و مهم نیبرگ را ذکر کنیم، ماه زردشتیان سی روز داشته و هر روزی به نام خدایی بوده است.

دکتر ژان کلنز:

مزدیسنا را آنگونه که در اوستای قدیم است باید عقیده به چند خدایی ناپایدار تعریف کرد…

آیا [اوستای قدیم] دینی است توحیدی؟ من به تازگی با دلایلی این رأی را مورد تردید قرار داده ام.

والتر برونو هنینگ [از اساتید پروفسور مری بویس]:

در نظر والتر برونو هنینگ، که ثنویت را اعتراضی می دانست علیه توحید، اساس نظام گاهانی بر ثنویت بود.

پروفسور ویلیام و. مالاندرا:

این خدای موروثی، سرور دانا (معنی تحت اللفظی اهورامزدا)، بسیار فراتر از خدای توحیدی است. او در رأس گروه ایزدان قرار دارد. به علاوه او به طبقه ایزدان معروف به اهورا «سرور» متعلق است. هرچند به نظر نمی سد زردشت نام اهورامزدا را از خودش ابداع کرده باشد، اما مشخص است که او الهیات نوینی را بنا کرد و به اهورامزدا جایگاهی بسیار انحصاری تری نسبت به جایگاه سنتی او بخشید. این جایگاه اندکی با توحید محض فاصله دارد…

احتمالاً مشهورترین و از بسیاری جهات جالب ترین بخش گاهان سرود معروف به «شکوه گاو» (یسن 29) است. این سرود به شکل گفت و گویی مهیج، رنج های گاو را به دست نیروهای دروغ بیان می دارد. گاو به پیشگاه اهورامزدا و دیگر اهوراها (یعنی امشاسپندان) از وضعیت زجر آور خود می نالد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

James Darmesteter

تفسیر اوستا و ترجمه گاتاها؛ نویسنده: جیمس دارمستتر؛ مترجم: دکتر موسی جوان؛ ویراستار: علی اصغر عبدالهی؛ صفحه 191؛ نشر دنیای کتاب، چاپ پنجم 1394.

Prof.Arthur Emanuel Christensen

ایران در زمان ساسانیان؛ نویسنده: پروفسور آرتور کریستین سن؛ مترجم: رشید یاسمی؛ ویراستار: دکتر حسن رضایی باغ بیدی؛ صفحه 16؛ تهران، نشر صدای معاصر، چاپ پنجم 1385.

Prof.Nora Elisabeth Mary Boyce

مقالاتی درباره زردشت و دین زردشتی؛ نویسنده: ژان کلنز؛ ترجمه از فرانسه به انگلیسی: پردز اُکتر شروو؛ ترجمه از انگلیسی: احمد رضا قائم مقامی؛ صفحه 39؛ تهران، نشر فرزان روز، چاپ سوم 1394. به نقل از:

Boyce, Mary., A history of Zoroastrianism, Handbuch der Orientalistik I, viii: Religion 1, 2, 2A, Leiden and Cologne , 1975 , pages 195 – 196

Émile Benveniste

دین ایرانی بر پایه متنهای معتبر یونانی؛ نویسنده: امیل بنونیست؛ ترجمه: دکتر بهمن سرکاراتی؛ صفحه 25؛ تهران، نشر قطره، چاپ سوم 1377.

Henrik Samuel Nyberg

ایران در زمان ساسانیان؛ نویسنده: پروفسور آرتور کریستین سن؛ مترجم: رشید یاسمی؛ ویراستار: دکتر حسن رضایی باغ بیدی؛ صفحه 113؛ تهران، نشر صدای معاصر، چاپ پنجم 1385.

Dr.Jean Kellens

مقالاتی درباره زردشت و دین زردشتی؛ نویسنده: ژان کلنز؛ ترجمه از فرانسه به انگلیسی: پردز اُکتر شروو؛ ترجمه از انگلیسی: احمد رضا قائم مقامی؛ صفحات 35 و 39؛ تهران، نشر فرزان روز، چاپ سوم 1394.

Walter Bruno Henning

مری بویس درباره وی میگوید:

http://ensani.ir/file/download/article/20120413153612-3089-284.pdf

مقالاتی درباره زردشت ودین زردشتی؛ نویسنده: ژان کلنز؛ ترجمه از فرانسه به انگلیسی: پردز اُکتر شروو؛ ترجمه از انگلیسی: احمد رضا قائم مقامی؛ صفحه 26؛ تهران، نشر فرزان روز، چاپ سوم 1394. به نقل از:

Henning, W. B., Zoroaster. Politician or Witch-Doctor, London, 1951.

Prof.William W. Malandra

مقدمه ای بر دین ایران باستان؛ نویسنده: پروفسور ویلیام و. مالاندرا؛ مترجم: دکتر خسرو قلی زاده؛ صفحات 47 و 61؛ تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، چاپ اول 1391.