*ابوعلی / ابوعبدالله احمد بن محمد بن یعقوب (درگذشت: 421 ق) فیلسوف، ادیب، نویسنده و منشی آل بویه. ملقب به خازن. در خانوادهای زرتشتی در ری متولد شد. لیکن بعد اسلام آورد.
ابن مسکویه چهرة برجستهای در حیات عقلی و فرهنگی زمان خود بود. در رشتههای گوناگون، تاریخ، علم کلام، فلسفه و پزشکی تبحر داشت. به کیمیاگری و علوم غریبه سخت علاقه مند بود. برداشت وی از دین بیشتر فلسفی و تا حدی عقلانی بود. از آثار مهم او «تجارب الالم و عواقب الهمم» در تاریخ است از دیگر آثار بزرگ وی «تذهیب الاخلاق وتطهیرالاعراق» در فلسفة اخلاق است.