*تفاوت اهریمن و شیطان از زبان شهید مطهری:
«ممکن است برخی خیال کنند اهریمن در کیش زردشتی با شیطان در دین اسلام فرقی ندارد؛ یعنی اگر اهریمن را مخلوق اهورامزدا بدانیم مساوی می شود با شیطان که از نظر اسلام مخلوق خدا و عامل بدی هاست.
ولی این طور نیست. شیطان از نظر اسلام نقشی در آفرینش اشیاء ندارد. در اسلام خلقت هیچ چیزی به شیطان نسبت داده نمی شود. در اسلام اصلاً چنین اندیشه ای وجود ندارد که در نظام خلقت، موجودات نامطلوبی هست و می بایست نباشد و چون هست پس از یک موجود پلید ناشی شده است. از نظر اسلام همه ی اشیاء با دست قدرت خداوند به وجود آمده است و هر چه آفریده خوب و نیک آفریده است: الَّذی احْسَنَ کلَّ شَیءٍ خَلَقَهُ» (سجده/ 7)، «رَبُّنَا الَّذى اعْطى کلَّ شَىْ ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى » (طه/ 50)
قلمرو شیطان از نظر اسلام تشریع است نه تکوین؛ یعنى شیطان فقط مى تواند فرزند آدم را وسوسه کند و به گناه تشویق کند، شیطان بیش از حد دعوت کردن، سلطه و قدرتى بر انسان ندارد: «وَ ماکانَ لِىَ عَلَیکمْ مِنْ سُلْطانٍ الّا انْ دَعَوْتُکمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لى» (ابراهیم/ 22)
ماهیت شیطان هرچه باشد، انسان بودن انسان به این است که صاحب عقل و اراده و قوه انتخاب است. انتخاب وقتى ممکن است که در مرحله اول عقل و تشخیصى باشد و در مرحله دوم دو راه ممکن در جلو انسان باشد. هر کدام از این دو رکن اگر نباشد، اختیار و انتخاب و در واقع انسانیتى در کار نیست: «انّا خَلَقْنَا الْانْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ امْشاجٍ نَبْتَلیهِ فَجَعَلْناهُ سَمیعاً بَصیراً. انّا هَدَیناهُ السَّبیلَ امّا شاکراً وَ امّا کفوراً» (دهر/ 2 و 3)
وسوسه نفس امّاره و شیطان، شرط اختیار و انتخاب و انسانیت انسان است.
همان طورى که دعوت به خیر هست و الهامات خیر هست، باید وسوسه شر هم باشد تا انسان یکى از ایندو را «انتخاب» کند و گامى در راه انسانیت که راه انتخاب و اختیار است بردارد. به قول مولانا:
 در جهان دو بانگ مى آید به ضد / تا کدامین را تو باشى مستعد
 آن یکى بانگش نشور اتقیا / وآن دگر بانگش نفور اشقیا
شیطان و یا جن در قرآن در عرض موجودات طبیعى است نه در عرض ملائکه و فرشتگان. ملائکه از نظر قرآن رسولان و مأموران پروردگارند و در نظام آفرینش کارگزارى مى کنند، ولى جن و شیطان هیچ نقشى در کار خلقت ندارند، از این جهت مثل موجودات زمینى مى باشند. از اینجا مى توان فهمید که اندیشه مخلوقات بد و ناشایست و اینکه نظام آفرینش ناقص است به هیچ وجه در اندیشه هاى قرآنى راه ندارد.
گاهى در ترجمه هاى فارسى آیات قرآن و یا احادیث، کلمه شیطان به «دیو» و یا «اهریمن» ترجمه مى شود. البته این ترجمه صحیح نیست. کلمه شیطان معادل فارسى ندارد، لهذا باید عین این کلمه یا کلمه ابلیس که در عربى معادل آن است آورده شود. دیو یا اهریمن به مفهوم حقیقى، از نظر قرآن به هیچ وجه وجود خارجى ندارد و مغایر مفهوم شیطان است که در قرآن آمده است.»
منبع: خدمات متقابل اسلام و ایران، چاپ شده در مجموعه آثار شهید مطهری، ج 14، مرتضی مطهری (درگذشت: 1358 ش)، قم، انتشارات صدرا، چاپ دوم، 1376 ش، ص 209 ـ 211.