*از آیت الله شیخ یوسف صانعی چنین شنیدم:
«آیت الله منتظری قائل بود: برای پاک کردن چیزهای نجس، لازم نیست حتما آب ریخته شود بلکه به هر طریق، نجاست برطرف شود آن چیز پاک خواهد شد. مثلا اگر با پارچه ای خون روی شیشه زدوده شود، شیشه پاک می شود.
اما ایشان تا پایان حیات خویش حاضر نشد این فتوا را اظهار کند.
امام خمینی در اوایل جلد چهارم «کتاب الطهارة» این بحث را مطرح کرده. بررسی کتاب نشان می دهد ایشان نیز دیدگاهی شبیه آیت الله منتظری داشته اما به جهت مصالحی نظر خود را اظهار نکرده است.
من نیز بر این باورم که برای پاک کردن چیزهای نجس، باید نجاست را زدود؛ خواه زائل کننده آب باشد یا چیز دیگر؛ چنان که فتوای دیگر فقیهان این است که زائل شدن عین نجاست از حیوانات، باطن بدن انسان (مانند داخل گوش) و کف کفش با راه رفتن و دیوار با آفتاب (بدون ریختن آب) سبب پاکی چیز نجس می شود.»
یادآوری:
یک) دکتر عبدالکریم سروش یادداشتی به مناسبت در گذشت آقای احمد قابل نوشته که در اینترنت در دسترس است. بخشی از آن:
«آیت الله منتظری گفت که در نجف به آیت الله خمینی گفتم: احکام شرع که گزاف نیست، پس چرا با زوال عینِ نجاست، بدن حیوان طاهر می شود و بدن آدمی نه؟ آیت الله خمینی در جواب گفت: نکته ی نیکویی است. گفتم ان را در رساله ی عملیه تان بنویسید. گفت نمی نویسم، مصلحت نیست. آقای قابل به میان سخن دوید. و به آیت الله منتظری پیشنهاد کرد: حالا شما بنویسید. ایشان گفت نه! من هم نمی نویسم. مجلس با تبسم همگان ختم شد. پیدا بود که آیت الله منتظری به آن رای تمایل دارد.
مرحوم صالحی نجف آبادی هم قبلا و صراحتا بر این رای رفته بود، گویی آن را از استادش آموخته بود.»
دو) ظاهرا از نظر این دست از علما، روایاتی که در آنها برطرف کردن با آب آمده، منظورشان برطرف کردن نجاست است و خود آب موضوعیت ندارد اما چون آب بهداشتی تر و بهتر است، روایات بیشتر سفارش به برطرف کردن با آب کرده اند.
سه) یکی از شاگردان آیت الله منتظری می گوید: من نیز این نظریه را از آیت الله منتظری شنیدم اما ایشان گفت: چون علمای بزرگ در گذشته، چنین فتوا نداده اند ما نیز احتیاط کرده اینگونه فتوا نمی دهیم.
چهار) آیت الله صانعی در رساله ی توضیح المسائل خود، مسئله 211 می نویسد:
«اجسام جامدِ نجس که نجاست در آنها نفوذ نمی کند، با ازاله عین نجاست پاک می شود، و نیاز به آب کشیدن و غیر آن از مطهرات نیست. امّا مواردی که در شرع راه خاصّی برای پاک کردن آنها معیّن شده مثل ظرفهایی که برای خوردن و آشامیدن استفاده می شود و مثل ظرفی که سگ و خوک آن را لیسیده و یا از آن ظرف آب خورده، با ازاله عین نجاست، پاک نمی شود.»
لینک های مرتبط:
استفتا در مورد حجاب از آیت الله روحانی
هماهنگی فتوای امام خمینی و آیت الله روحانی