*فرهنگ ایرانی
پسر یا دختری که می خواهد ازدواج کند، ضروری است طرف مقابل نیز دختر یا پسر باشد مگر اینکه خودش نیز سابقه ی ازدواج داشته باشد.
دلیل اصلی، غیرت است. تصور اینکه همسر انسان قبلا با شخص دیگر همبستر شده، برای ما ایرانی ها رنج آور است.
از این گذشته، ازدواج های مکرر در فرهنگ ایرانی زشت است.
فرهنگ اسلامی
تا آنجا که من اطلاع دارم، در فرهنگ اسلامی، ازدواج گذشته ی شخص، اهمیت ندارد بلکه ملاک اصلی، اصالت خانوادگی، تقوا و دیگر قابلیت ها است؛ زیرا کسی که از طریق شرعی، با دیگری همبستر شده، تخلفی نکرده تا در مورد آن، غیرت نشان دهیم. باید در برابر گناه و خلاف، غیرت نشان داد.
لذا پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) در موقعیتی بودند که امکان ازدواج با دختران، برای آنان فراهم بود در عین حال با بیوه زنان نیز ازدواج می کردند. مثلا هنگامی حضرت علی(ع) با اسماء بنت عمیس ازدواج کرد که او قبلا با دو نفر ازدواج کرده بود و فرزند هم داشت.
امام حسین(ع) در حالی با ام اسحاق ازدواج کرد که او قبلا همسر امام حسن(ع) بود و ام اسحاق پس از شهادت امام حسین(ع) نیز با عبدالله بن محمد دیگر ازدواج کرد. (ر. ک: دانشنامه امام حسین(ع)، ج 1، ص 295)
دو حدیث
در نگاه ابتدایی تصور می شود دو حدیث زیر، سفارش به ازدواج با دختر کرده اند اما دقت در آنها نشان می دهد آن روایت ها در واقع سفارش به ازدواج با جوان کرده اند نه دختر. در کتاب تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث، ص 86 ـ 89 آمده است:
یک) پیامبر اکرم(ص) فرمود:
تَزَوَّجُوا الأَبکارَ؛ فَإِنَّهُنَّ أطیَبُ شَی ءٍ أفواها، و أدَرُّ شَی ءٍ أخلافا، و أحسَنُ شَی ءٍ أخلاقا، و أفتَحُ شَی ءٍ أرحاما. أما عَلِمتُم أنّی اباهی بِکُمُ الامَمَ یَومَ القِیامَةِ، حَتّى بِالسِّقطِ... (تهذیب الأحکام: ج 7 ص 400 ح 1598، الکافی: ج 5 ص 334 ح 1)
با باکره ها ازدواج کنید؛ زیرا آنان دهانشان خوشبوتر، سینه هایشان شیردارتر، اخلاقشان نیکوتر، و رَحِم هایشان بازتر است (فرزند بیشتر می زاید). آیا نمى دانید که در روز رستاخیر، به [بسیارىِ ] شما بر دیگر امّت ها مى بالم؟ حتّى به جنین سقط شده؟...
دو) جابر بن عبد اللّه می گوید:
تَزَوَّجتُ امرَأَةً، فَقالَ النَّبِیُّ(ص)ه: تَزَوَّجتَ یا جابِرُ؟ قُلتُ: نَعَم، قالَ: بِکرا أم ثَیِّبا؟ قُلتُ: ثَیِّبا؟ قالَ: هَلّا جارِیةً تُلاعِبُها وتُلاعِبُکَ أو تُضاحِکُها وتُضاحِکُکَ... (صحیح البخاری: ج 5 ص 2347 ح 6024)
با زنى ازدواج کردم. پیامبر(ص) فرمود: «اى جابر! آیا ازدواج کردى؟». گفتم: آرى.
فرمود: «دختر است یا بیوه؟». گفتم: بیوه.
فرمود: «چرا دختر نگرفتى، که با یکدیگر ملاعبه و بگو بخند کنید؟»
دو روایت بالا، ویژگی هایی برای باکره ذکر کرده اند که نشان می دهد منظور از آن، دختر نیست چون در این خصوصیت ها تفاوتی میان دختر و زن بیوه نیست؛ از قبیل خوشبوتر بودن دهان، شیردهی بیشتر، اخلاق بهتر، زایمان بیشتر، بگو و بخند بیشتر هنگام آمیزش.
در این ویژگی ها چه تفاوت است میان دختر بیست ساله و زن بیست ساله؟ معنای دیگر «باکره» جوان است و این خصوصیت ها با جوان سازگاری دارد. در سوره بقره، آیه 68 (با ترجمه ی آیت الله مکارم شیرازی) در مورد گاو بنی اسرائیل می خوانیم:
إِنَّها بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَ لا بِکْرٌ عَوانٌ؛
ماده گاوى است که نه پیر و از کار افتاده باشد، و نه بکر و جوان بلکه میان این دو باشد.
و مراد از «ثیب» در روایت دوم، پیر است نه بیوه.
در فرهنگ اسلامی ازدواج های مکرر برای زنان نه تنها هیچ زشتی ندارد بلکه اگر زمینه ی گناه را فراهم کند، ازدواج برای بار دوم و چندم، واجب می شود. چنان که سکینه دختر امام حسین(ع) شش بار ازدواج کرد. (ر. ک: دانشنامه امام حسین(ع)، ج 1، ص 363 به بعد)
از این جهت، فرهنگ اسلامی با فرهنگ غربی نزدیک به هم است با این تفاوت که بسیاری از مردم در کشورهای غربی، به سابقه ی همبستری حرام نیز اهمیت نمی دهند اما در اسلام تنها نسبت به همبستری حلال بی اهمیت است.
یادآوری
اینکه در فرهنگ ایرانی، تمایل به ازدواج با بیوه زنان، کم است، سبب شده بسیاری از زنان، در عین دشواری غیرقابل تحمل با شوهر خود، ناچارند بسوزند و بسازند؛ چون شانس ازدواج بعدی و بهتر برای آنها بسیار کم می شود.
لینک های مرتبط:
هزینه برای اموات
آرایش دختران
زیاده روی در عزاداری
تأخیر در ازدواج برای اموات
خانه سالمندان
بهترین راه برای همسریابی(1)
بهترین راه برای همسریابی(2)