*شخصیتی به اهمیت زرتشت که این همه مبهم باشد سراغ نداریم:

عصر زندگی
در مورد زمان زندگی او چند هزار سال اختلاف به چشم می خورد و این، ابهام کوچکی نیست. زرتشتی پژوه برجسته هاشم رضی می گوید:
«در باره شناخت درست زمان زرتشت نمی توان داوری درست و پابرجایی کرد. دانشمندان از روزگاران کهن تا امروز تاریخ هایی یاد کرده اند که اندازه میان آنها تا شش هزار سال اختلاف دارد.» (راهنمای دین زرتشتی، ص 2)

محل تولد
زادگاه او را از شرق تا غرب ایران گفته اند. طبری فلسطین را نیز به عنوان تولد او نقل کرده است. (ترجمه تاریخ طبری، ج2، ص 456)
در «اینجا» نظریات گوناگون در مورد وطن زرتشت گرد آمده است.

زندگی
نقل ها در مورد زندگی زرتشت به دلیل اینکه صدها یا هزاران سال سینه به سینه انتقال یافته، قابل اعتماد نیستند و هیچ خبر اطمینان بخش در مورد زندگی او در دست نیست.

نام زرتشت
نام زرتشت را به صورت های گوناگون ضبط کرده اند: زرتشت, زردشت، زرتوهشت ، زرتهوشتر، زرتوشت، زرادشت، زرتشت، زراتشت، زراتوشت، زراهوشت، زره هشت، زرتهشت، زره تشت، زره دشت. (فرهنگ جامع تاریخ ایران، ج 1، ص 421)
و نیز زارتشت، زارهشت، زاروهشت، زاردشت، زارتهشت. (دانشنامه مزدیسنا، ص 29)
در مورد معنای «زرتشت» نیز اختلاف نظر فراوان دیده می شود: ستاره ی درخشان، روشنایی زرین، دارنده ی شتر زرد، دارنده ی شتر با جرأت، پسر ستاره، رخشان و زرد مثل طلا، دارنده ی شتر پیر. (دانشنامه مزدیسنا، ص 29)

کتاب آسمانی
در گذشته های دور کتاب آسمانی زرتشت را بر دوازده هزار پوست گاو می نوشتند. اما امروزه زرتشتی ها تنها کتاب پنجاه صفحه ای گات ها را معتبر و از بقایای کتاب آسمانی او می دانند. اما همین مقدار نیز قابل اثبات نیست که برای زرتشت باشد.
کاش معنای همین چند صفحه معلوم بود. ژان کلنز (Jean Kellens) که سالیان دراز اوستا را تحقیق و تدریس کرده باور دارد ما هنوز نیمی از معنا و مفهوم گاتها را نمی دانیم. سپس توضیح می دهد که مترجمان گات ها ذهنیت های خود را به این کتاب تحمیل کرده اند. (مقالاتی در باره زردشت و دین زردشتی، ص 41)

سخن ها و آموزه ها
نه تنها هیچ عبارت اطمینان بخش از کتاب آسمانی زرتشت باقی نمانده بلکه هیچ سخن و هیچ آموزه ای را نمی توانیم به او نسبت بدهیم. به عنوان نمونه: شعار اندیشه ی نیک و گفتار نیک و کردار نیک، آتشگاه ها (آتشگاه ها تقویم آفتابی اند)، آتش، فروهر، نوروز، چهارشنبه سوری و...

پیامبری
امروزه زرتشتی پژوهان و خود زرتشتی ها اختلاف نظر دارند که: آیا او پیامبر بوده یا شخصیتی عرفانی و فلسفی داشته است و هیچکدام قابل اثبات نیست.

تصویر
تصویری که از او معروف شده و چهره ای خاص را نقاشی می کنند، از کجا آمده؟ اگر در تاریخ، چگونگی صورت او مانند اینکه دارای ریش بوده، صورت کشیده یا گرد داشته، رنگ صورتش و لباسش فلان مدل بوده و... این قابلیت بود که به صورت تقریبی چهره ی او را نقاشی کنند در حالی که ما از شمایل او خبر نداریم.

تعداد زرتشت ها
برخی قائلند یک زرتشت وجود داشته. بعضی می گویند: سه زرتشت و برخی وجود او را از اساس منکر شده اند و او را شخصیتی خیالی دانسته اند. ما قائل به خیالی بودن زرتشت نیستیم اما ابهام ها در مورد او به قدری زیاد است که در عمل با شخصیتی توهمی و خیالی تفاوت ندارد.

آرامگاه
برخی آرامگاه او را در بلخ می دانند و برخی در آذربایجان. دلایل هیچ طرف قابل اعتماد نیست و لذا برخی قائلند که هیچ مکانی را نمی توان آرامگاه او دانست.

یادآوری:
چگونه از کسی که از همه نظر در ابهام است، می توان پیروی کرد؟! امروزه هیچکس نمی تواند خود را پیرو واقعی زرتشت بداند؛ زیرا ما چیز معتبر از زرتشت نداریم تا کسی بخواهد به آن عمل کند یا به آن معتقد شود. برای همین است که انجمن موبدان یا موبدهایی که از آنها در مورد احکام شرعی زرتشتی سؤال می شود، ناچارند هرچه به ذهنشان می رسد به عنوان دین زرتشتی پاسخ می دهند یا اینکه براساس کتاب های غیر معتبر پاسخگو هستند.